GÜCE’NİN TARİHİNE DAİR NOTLAR (2)

GÜCE’NİN TARİHİNE DAİR NOTLAR (2)
 
Mevlüt KAYA
 
Tarihsel verilere göre, Güce’deki Türk yerleşimi 11. yüzyıla dek inmektedir. Anadolu Selçukluları ve Osmanlı döneminde bir uç niteliği taşıyan Tirebolu-Güce-Espiye havzasında Türk boylarının yerleştikleri bilinmektedir. Turan, bölgenin Türkleşmesiyle ilgili şu tespitlerde bulunmuştur: “Şarkî Karadeniz sahilleri iki yoldan istilaya ve Türkleşmeye maruz kalıyordu. Bunlardan biri Karadeniz dağlarında yayla yapan veya Harşıt çayı gibi vadilerden ilerleyen Türkmenler sahillere iniyordu… Panaretos XIV. Asırda Çepnilerin Tirebolu’ya kadar vardıklarını söyler ki, bunlar Gümüşhane tarafından gelmişlerdir…”
Güce’de sekiz eski yerleşim yerinin olduğu bilinmektedir. Bunlar; Alahnas, Arageriş, Alapelit, Baş, Çeğel, Çukurlu, İlit ve Kuz köyleridir. İlçenin bugünkü 15 köyü ise şunlardır: Ergenekon, Akpınar, Boncukçukur, Dayıcık, Düzçukur, Kuluncak, Fırınlı, Soğukpınar, Sarıyar, Yukarıboynuyoğun, İlit, Örnekköy, Gürağaç, Fındıklı, Tekkeköy. Saltık, bu köylerden üçünde (İlit, Fındıklı, Ergenekon) Çepni Türklerinin yaşadığını bildirmektedir. Kufacı ve Yüksel’in eserlerinden edinilen bilgilere göre, tarihsel süreçte ilçe genelinde yaşayan başlıca sülaleler şunlardır:
Akpınar: Görekseoğulları, Şellioğulları, Kelhasanoğulları.
Boncukçukur: Bekirefendioğulları, Cıbıllıoğulları, Çağmanoğulları.
Dayıcık: Topçuoğulları, Ericoğulları, Velioğulları, Karavelioğulları, Çolakoğulları, Kürdooğulları.
Düzçukur: Şellioğulları, Gedikoğulları, Bektaşoğulları.
Ergenekon: Karayakupoğulları, Karabacakoğulları, Yığınoğulları.
Fındıklı: Durduoğulları, Mollamehmetoğulları, Gündoğduoğulları, Canoğulları.
Kulpar: Barboğulları, Kürtoğulları, Haliloğulları, Türdoğulları.
İlit: Şıhoğulları.
Güce merkez: Meryemoğulları. Osmançavuşoğulları, Abdoğulları, Hıracoğulları, Kuzucuoğulları.
1835-1847 yılları arasında Güce genelindeki sülaleler ise şunlardır: Abdullahoğlu, Ayaklıoğlu, Ayrancıoğlu, Balioğlu, Boduroğlu, Ceniklioğlu, Tomakoğlu, Gücefveroğlu (Güceftaroğlu), Hatiboğlu, Kabarukoğlu, Karabatakoğlu, Karabicoğlu, Kırahmedoğlu, Kırhasanoğlu, Kopuzoğlu, Musaoğlu, Sarıhaliloğlu, Temüroğlu, Ustaoğlu, Yakuboğlu. Bu sülalelerin bir kısmı bugün Güce’de yaşamamaktadır, ancak büyük çoğunluğu bugün hâlâ Güce-Espiye-Tirebolu havzasında yerleşiktir.
16. yüzyılda, Güce’nin de içinde bulunduğu Tirebolu yöresi, idari bakımdan Trabzon Sancağı’na bağlıydı. Güce bu dönemlerde Bayramoğlu Nahiyesi’ne sınır olan Alahnas Nahiyesi içerisinde yer almaktaydı. Alahnas Nahiyesi içerisinde yer alan köylerden bazıları bugün Tirebolu’ya, bazıları ise Güce’ye bağlıdır. Güce’nin İlit Köyü, 16. yüzyılda Bayramoğlu Nahiyesi’ne bağlıydı. Fatsa, vergi nüfus kayıtlarından hareketle bu yüzyılın ilk yarısında Bayramoğlu Nahiyesi’nde yer alan sekiz köyde gayrimüslim aile yaşamadığını belirtse de vergi nüfusundan kesin bir biçimde bu sonuca ulaşılamayacağı açıktır. Eymür, Halaç, Avşar, Çepni gibi Oğuz boylarının yanı sıra Kıpçaklar gibi diğer Türk boylarının da tarihsel süreçte bölgeye akınlarla geldiği bilinmektedir. (Kaynaklar: A. Yüksel, Tirebolu Kazası Nüfus Defteri, İstanbul 2013, s. 23; F. Sümer, Oğuzlar, İstanbul 1999, s. 79-352; M. Fatsa,  XV. Ve XVI. Yüzyılda Giresun Kırsalının İdari ve Sosyal Tarihi. Giresun 2005, s. 122-406; A. Kufacı, Giresun İli Güce Yöresi Araştırmaları, Trabzon 2016, s. 17-36; O. Turan, Selçuklular Zamanında Türkiye, İstanbul 2004, s. 530; M. H. Bostan, “XV-XVII. Yüzyıllarda Espiye’nin Sosyal ve İktisadi Tarihi”, Tarihi, Kültürel Özellikleri ve Gelenekleriyle Espiye Sempozyumu (24 Haziran 2006), İstanbul (2007), s. 21-61; F. M. Emecen, “Doğu Karadeniz Kıyılarında İskân ve Şehirleşme: Espiye Kasabasının Ortaya Çıkışı”, Tarihi, Kültürel Özellikleri ve Gelenekleriyle Espiye Sempozyumu (24 Haziran 2006), İstanbul 2007, s. 1-20; Çepniler ve Güvenç Abdal Ocağı. Ankara 2016, s. 131; http://www.guce.gov.tr/anasayfa#) -DEVAM EDECEK-