​Komşusu aç iken tok yatan bizden değildir

Komşusu aç iken tok yatan bizden değildir

Peygamberimiz, komşu hakkı ve paylaşmaya büyük hassasiyet göstermiş, “Yanı başında komşusu açken tok olarak geceleyen kişi (olgun) mü’min değildir” buyurmuştur. Zengin komşuya komşularını aç bırakması da haram sayılmıştır.
İslam Müslümanları kardeş olarak tarif etmiş birbirinin derdiyle dertlenmeyeni hakiki Mümin saymamıştır. Abdullah b. Abbas(r.a)’dan rivâyet edildiğine göre Peygamberimiz (s.a.v) şöyle buyurmuştur: “Yanıbaşındaki komşusu açken tok olarak geceleyen kişi (olgun) mü’min değildir.”

Hadisimiz,”kardeş” ve “bir binanın taşları gibi birbirlerine kenetli” oldukları Yüce Yaratıcı tarafından tescil edilmiş bulunan Müslümanların, yakın çevrelerine karşı sorumluluklarını hatırlatmaktadır. Hadisin aynı mânada olmakla beraber değişik ifadelerle bize intikal etmiş metinleri (şevâhidi) de bulmaktadır.  Ne zaman sosyal duyarlık ve yardımlaşma üzerinde durulacak olsa, bu hadis-i şerif mutlaka hatırlanır. Hadisin bu son rivâyeti “aç olarak geceleyenin aç olduğunun bilinmesi halinde,” yardımcı olmayan müslümanın iyi bir müslüman olmadığını bildirmektedir. Bile bile ilgisiz kalmayı ve duyarsız davranmayı olgun mümin olmamanın delili saymaktadır. Yardımda bulunmak bir başlangıç değil, bir neticedir. Yardım yapma duygusu ve duyarlığı ise, o yardımın gerçek öncüsüdür.

Yardım başlangıç değil sonuç

Yardımda bulunmak bir başlangıç değil, bir neticedir. Yardım yapma duygusu ve duyarlığı ise, o yardımın gerçek âmili ve öncüsüdür. O halde yardımın bizzat kendisinden önce “yardım duygusu”nun gönüllerde yer etmiş olması esastır, imkanı olduğu halde çevresine yararlı olamayanlar, bu duyguyu gönüllerine yerleştirememiş olanlardır. Çevresine sıcak bakmanın zevkini tadamayanlardır. Yardım, her şeyden önce bir duygu ise, onun iman ile ilgisi de pek açık ve köklüdür. Zira insan hareketlerini yönlendiren en müessir güç, imandır, iç yönelişidir. O halde çevreye karşı duyarsızlık ve yardımsızlık pek tabiî olarak imanın olgunluk derecesiyle alakalı olacaktır.  Özellikle, “kendi aralarında yumuşak, merhametli, şefkatli”olmaları gereken müslümanların, hemen yanıbaşlarındaki komşularına karşı ilgisizliği elbette imanla irtibatlandırılacak bir göstergedir. 20 cm.lik bir tuğla duvarın ne aşılmaz setler oluşturduğunu ancak apartman hayatının kahredici hissiz ve alakasızlığını yaşayanlar bilir. İş hayatına ilaveten iletişim ve haberleşme vasıtalarının birbirinden koparıp yalnızlığa mahkum ettiği büyük şehir sâkinleri için hadis-i Şerifler son derece tehdit ve uyarı yüklüdür. Devletler çapında da aynı şeyi düşünmeye manî herhangi bir hal yoktur. Çeşitli sebeplerle sıkıntı çekmekte olan, yarı aç, yarı tok idare etmeye çalışan komşu milletlere imkanı olan komşu ülkelerin ilgi duymaları, yardım etmeleri gerekmektedir. Aksi halde aynı sorumluluk onlar için de geçerlidir.

Açlıktan bir kimse ölürse..

Hadis-i şerifteki “aç olan komşu”nun mutlak olarak zikredilmiş olması, “Müslüman komşu” gibi bir tahsîse ve tavsîfe gidilmemiş bulunması, olgun müslümanın duyarlık alanını iman sınırının ötesine taşımaktadır. Hangi dinden ve inançtan olursa olsun ‘aç olan komşu’ya sırf komşuluk hukuku gereği olarak ilgi duyması, ihtiyacının giderilmesi hedef olarak gösterilmiş olmaktadır.

İman olgunluğunun alâmetidir. Unutulmamalıdır ki, bir hadîs-i şerîfinde Hz. Peygamber, “Hangi mahallede bir kişi aç kalırsa, o mahalle halkı Allah’ın korumasından uzak düşer” buyurmuştur, İbn Hazm da aynı delilleri değerlendirerek “Bir beldede bir kişi açlıktan ölecek olursa, o belde halkının tümü ölenin katili sayılır ve ölenin diyeti onlardan tahsil edilir” hükmüne varmıştır.

Komşu hakkı için Peygamberimiz (s.a.v), “Cibrail komşu hakkında o kadar tavsiyede bulundu ki, nerede ise komşuyu komşuya mirasçı kılacak sandım”buyurmuştur. Bu ölçüde meselenin üzerinde durulmasının hikmetini büyük şehir hayatını tanıyanlar herkesten çok daha iyi anlayacaklardır.