1936’DA VİLAYET TEFTİŞLERİ (1)

1936’DA VİLAYET TEFTİŞLERİ (1)
 
Mevlüt KAYA
 
1936 yılında Giresun yöresinin en temel sorunlarından biri de ulaşımdı. Giresun’un iç kesimlerine giden sınırlı yollar, oldukça bozuk ve dardı. Özellikle Giresun merkezi ile Şebinkarahisar arasındaki yolun iyileştirilmesi gerekiyordu. Bu yol Giresun’un İç Anadolu’ya bağlantısı ve ticarî role sahip olması bakımından oldukça önemliydi. Dönemin valisi Feyyaz Bosut, 1936 yazında başta iç kesimler, ardından kıyı şeridindeki ana yollar olmak üzere, yörenin ulaşım ağı üzerinde önemli incelemelerde bulunmuştu. Vali Bosut, yollar üzerindeki teftişlerini analiz ederek basına özet bilgiler içeren bir demeç vermişti:
“Her işte olduğu kadar memleketin sosyal ve ekonomik bünyesinde önemli rol oynayan yol işlerine de ehemmiyet veriyoruz… İhtiyaç görülmedikçe üzerinde alınacak tedbirler yarım sayılır…”
Vali Bosut’un Alucra ve Şebinkarahisar kazaları üzerine yaptığı teftiş ve tetkik gezisi beş gün sürmüştü. Geceli gündüzlü, dinlenmeden çalışan vali Bosut, Giresun’un önemli basın organlarından biri olan Akgün gazetesine (Akgün, 30 Ağustos 1936) “yol işleri”ne yönelik tespitlerini, şöyle aktarmıştı:
“Çok şiddetli yağmurlar yollarda epeyce tahribat yapmıştı. Bu tahribat derhal kol kol çıkarılan ücretli amele ile temizlettirildi. Ve her yerde bütün nakil vasıtalarının geçebileceği bir hale konuldu.”
Bosut, “Karahisar-Suşehri, Karahisar-Alucra ve Şeyran yolu” hakkında şunları dile getirmişti:
“En mühim tetkikatımız Karahisar-Suşehri, Karahisar-Alucra ve Şeyran yolları üzerinde olmuştur. Bu yol, vilayetin ehemmiyetli yolundan biridir… Alucra-Şeyran Arası 20 km.’dir. Bu kısımda Alucra’dan itibaren 9 km.’lik yol genişletilmiş, çok iyi yapılmış ve şose haline getirilmiştir. Diğer kısım oldukça iyidir. Yalnız ufak tefe tamirlerle daha iyi bir şekle getirilebilecektir. Karahisar’la Alucra arasında merhum Ali Sururi’nin düştüğü yer ile ondan daha fazla olan diğer iki kısım üzerinde de imkan bulunduğu takdirde, bu yıl genişletilme ameliyesi yapılacaktır. Bu dar, kayalık, korkunç uçurumdan ibaret kısımlar 5 km. tahmin edilmektedir.”
Vali Bosut, “Karahisar-Suşehri arası ve Tönük köprüsü” konusunda şöyle bir değerlendirme yapmıştı:
“Karahisar’la Suşehri arasındaki yol hali hâlihazırda tevsiye muhtaçtır. Ancak bu yol Tönük köprüsüne doğru devam ettiğinden burada Kelkit ve şehir sularının birleştiği bir mahal vardır ki burada asgari 270 ila 300 metrelik bir köprü yapılmasına ihtiyaç vardır. Vaktiyle buraya yapılan Tönük köprüsü suların taşmasıyla yıkılmıştır. Buraya tekrar yeniden köprü yapılmasını muvafık bulmuyorum. İki suyun birleştiği bu noktaya tekrar köprü yapmak hem güç hem de büyük paraya mütevekkittir. Bununla beraber suların taşmasıyla daima yıkılmak tehlikesi mevcuttur. Yolun bu kısımda güzergâhını değiştirmek lazımdır… Şehir suyu üzerinde yapılacak bir köprü ile Kelkit çayı üzerindeki Yusufbey köprüsünden geçmek suretiyle maksat temin edilmiş olur. Ancak bunun için yukarıda genişletilmeye muhtaç olduğunu söylediğim yolun 16. km.’sinden ayrılmak suretiyle Kule denilen 5-6 km.’lik bir mesafeye yol açtırmak ve kule mahallinde 25 metrelik betonarme bir köprü yaptırmak ve karşı tarafta 3-4 km.’lik hafif surette yapılacak tesviye ile Yusufbey köprüsüne varılmış olacaktır. Bu yeni açılacak yol, fazla masrafa muhtaç değildir. Kaza mükellef amelesinin bir devrelik çalışması bu ihtiyaca kâfi gelecektir. Ancak söylediğim 25 metrelik köprü için muktezi paranın verilmesini Bayındırlık bakanından rica edeceğim. Bu yol üzerinde birkaç şık daha da varsa da en kolay ve emin şekil bu bahsettiğim kısımda meydana gelecektir.”
Giresun Valisi Feyyaz Bosut, “Giresun-Karahisar arası” arasındaki yol hakkında ise son olarak şöyle bir değerlendirme yapmıştı:
“En fena ve tehlikeli kısımlar Asarcık, Kanlıhan, Cehennem deresi denilen mahallerdir. Hakikaten buralar adları kadar korkunçtur. Bu sonbahar devresinden itibaren buralarda esaslı çalışmalara devam edeceğiz ve derin uçurumlara kıyı veren bu dar mahalleri genişletip emin bir şekle sokacağız.” (Kaynak/lar: Akgün, 30 Ağustos 1936. Giresun’da ulaşımın geçmişine yönelik bilgi için bkz. Mevlüt Kaya, Giresun Yöresi Tarih-Kültür Notları, Arı Sanat yay., İstanbul 2019, s. 120. Ayrıca bkz. Ali Ata Yiğit, “Tarihi Süreci Işığında Kelkit Vadisi ve Sivas-Şebinkarahisar- Giresun Ticaret Yolu”, Orta Karadeniz Kültürü Sempozyumu, Ankara, 2005, s. 479- 494).