TÜRKMEN BEYİ, KUŞDOĞAN BEY

GİRESUN’A İLK DEFA GELEN VE BÖLGEYİ KONTROL ALTINA ALAN TÜRKMEN BEYİ

Moğolların Anadolu’ya girişiyle birlikte 13. yüzyılın ortalarında Türkmen boyları Batı Anadolu ve Kuzeydoğu Anadolu yaylalarına doğru çekilmişlerdi. Bu Moğol baskısı, Kuzey Anadolu sahillerine yakın kesimlerde Türkmen/Oğuz gruplarının faaliyetine zemin hazırlamıştır. Bilhassa Türkmen Çepni gurupları 1297’den itibaren Doğu Karadeniz bölgesinde yoğun bir şekilde faaliyette bulunmuşlardır.

Karadeniz’e batıdan sahil boyuna ve Giresun-Trabzon hattının güneyinde bulunan dağlar ile vadilerden ilerleyen Çepni boyları II. John (1280-1297) döneminde Ünye, Ordu ve yöresini fethetmiş ve Trabzon’a büyük bir akın düzenlemiştir. Bu sırada yoğun Çepni yerleşmesi nedeniyle Giresun bölgesi ileride Çepni Vilayeti adı ile anılacaktır.

Bugüne kadar bilinen Giresun’un ilk defa Hacı Emir Beyoğlu Süleyman Bey tarafından 1397 ilkbaharında kuşatılıp alındığıdır. Buna dair bilgi Giresun kalesinin fethiyle ilgili Bezm u Rezm’de geçen “Hıristiyanların elinde bulunan, sağlamlığı ve alınmazlığı ile ünlü, tekfurların kaynağı ve başkenti olan Trabzon’a bağlı olan o kaleye [Giresun], İslâmiyetin doğuşundan itibaren hiçbir Müslüman girmemiş ve orayı alamamıştı” kaydına dayanmaktadır.

Hâlbuki Trabzon’da kilise tarihçisi olarak görev yapan Michael Panaretos kroniğinde Giresun’a kadar geldiği ve bölgeyi kontrolü altına aldığı anlaşılan bir Türkmen beyinden bahsetmektedir. Panaretos’a göre İmparator II. Alexios Eylül 1301’de Giresun’a gelip “Koustougans” adlı Türkmen beyini yenilgiye uğratmış, surları yeniden yaptırıp kaleyi tahkim etmiştir. Bryer, Panaretos’un zikrettiği, II. Alexios tarafından öldürülen bu Türkmen beyinin “Küçük Ağa” veya “Küçdoğan” olduğunu belirtmektedir. F. Emecen, Giresun’un bilinen ilk Türk fatihi olduğu anlaşılan bu beyin adının bölgede bulunan yer adlarının da öngördüğü üzere (mesela bazı köy adlarından hareketle Bulancak’a bağlı Kuşluhan ile Dereli’ye bağlı Kuşluhan köyünün adı buna dayanır) “Kuşdoğan” şeklinde okunması gerektiğini ortaya koymuştur. Dolayısıyla Giresun kesiminin Türkmen fatihi Kuşdoğan Bey’dir. Bu Türkmen başbuğu hakkında bu bilgi dışında maalesef fazla bir bilgiye sahip değiliz.

KAYNAKLAR: Faruk Sümer, Oğuzlar (Türkmenler), İstanbul 1999, s. 323; A. Bryer, “Greeks and Turkmens: The Pontic Exception”, Dumborton Oaks Papers, XXIX (1975), s. 131-133; Esterâbadi, Bezm u Rezm (çev. Mürsel Öztürk), Ankara 1990, s. 485; Feridun Emecen, “Giresun Tarihinin Bazı Meseleleri”, Giresun Tarih Sempozyumu (30-31 Mayıs 1996), İstanbul 1997, s. 21-22; a. mlf., “Giresun”, DİA, XIV, 79; İbrahim Tellioğlu, “Panaretos Kroniğinin Türklerle İlgili Bölümleri”, Türk Dünyası Araştırmaları, sayı: 143 (Nisan 2003), s. 64;  a. mlf., Trabzon Rum Devleti (1204-1461), Trabzon 2009, s. 75-77.

Dikkat! Yazılan yorumlar hiçbir şekilde sitenin görüş ve düşüncelerini yansıtmamaktadır. Yorumlar, yazan kişiyi bağlayıcı niteliktedir.
ERGİN KOÇ7 yıl önce
hocam,ordu - gölköy'e bağlı merkez mahallelerden birisinin adı da kuşluvan/kuşluhan ya da kuştoğan olduğu bilinmektedir.coğrafi birlikten ötürü muhtemeldir ki, bu türk beyinin adı verilmiş olsa gerek.

BU HAFTA OKUNANLAR

BU HAFTA YORUMLANANLAR

ANKET

Türkiye′de salgını önlemek için alınan ek tedbirler yeterli mi?
İmsak00:00
Güneş00:00
Öğle00:00
İkindi00:00
Akşam00:00
Yatsı00:00

GÜNLÜK BURÇLAR

KoçBoğaİkizlerYengeçAslanBaşakTeraziAkrepYayOğlakKovaBalık

SÜPER LİG

TakımOGMBAP

ZİYARETÇİ DEFTERİ

Düşüncelerinizi bizimle paylaşmak ister misiniz?Ziyaretçi Defteri